Ανατολίζουσα ή Δαιδαλική περίοδος (710-600 π.Χ.)

 

 

 


  

Την περίοδο αυτή σημειώνεται αρκετή εμπορική και ναυτική δραστηριότητα και παρουσιάζεται αύξηση του αριθμού των οικισμών. Η εισαγωγή πλήθους θεμάτων και μοτίβων από την ανατολή στην τέχνη του 7ου αιώνα της έδωσε την προσωνυμία ανατολίζουσα.

Χάλκινα είδώλια από τη Δρήρο Υδρία

Χαρακτηριστικοί είναι οι μεγάλοι πίθοι που διακοσμούνται με ανάγλυφες επίθετες μορφές που παράγονται σε μήτρες και στη συνέχεια ενσωματώνονται στο άψητο ακόμα αγγείο. Η τεχνική αυτή εισήχθηκε από την ανατολή και χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα για την κατασκευή πήλινων ανάγλυφων πλακιδίων που χρησιμοποιούνταν σαν αναθήματα για τα ιερά. Η τέχνη της περιόδου αυτής είναι γνωστή και σαν 'δαιδαλική' από τον ομώνυμο καλλιτέχνη στον οποίο αποδίδεται η εύρεση των εργαλείων της γλυπτικής και η κατασκευή των πρώτων μνημειωδών αγαλμάτων από μάρμαρο ή οπτή γη, καθώς και η τεχνική κατασκευής κούφιων αγαλμάτων από χαλκό.

Η Δρήρος αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πόλεις της περιόδου. Η αγορά της, που παρουσιάζει κατάλοιπα μινωικής αρχιτεκτονικής, είναι συνεχόμενη με το ναό του Δελφινίου Απόλλωνα γεγονός που δείχνει ότι δεν υπάρχει πια διάκριση μεταξύ μινωικών και δωρικών πυρήνων στους οικισμούς του νησιού. Αυτή η εξέλιξη προϋποθέτει τη συγχώνευση του μινωικού με το δωρικό στοιχείο και τον εξελληνισμό των αυτοχθόνων πληθυσμών.

Κατά την περίοδο αυτή εγκαταλείπονται οι μικρές διαστάσεις των παραδοσιακών ιερών. Ο ναός του Δελφινίου Απόλλωνα της Δρήρου έχει αποκτήσει αρκετό μέγεθος και η επίπεδη στέγη του στηρίζεται σε δύο κίονες που πλαισιώνουν την κεντρική εσχάρα.

Μία εξέλιξη στη αρχιτεκτονική των ναών παρουσιάζεται στον Α ναό του Πρινιά με την κατασκευή δίρριχτης στέγης που χαρίζει στο οικοδόμημα ύψος και μεγαλοπρέπεια. Γενικά και η αρχιτεκτονική των ναών, όπως και η τέχνη της περιόδου, είναι επηρεασμένη από ανατολικά στοιχεία που συνδυάστηκαν με την ντόπια παράδοση και έδωσαν εντυπωσιακά οικοδομήματα με πλούσια πλαστική διακόσμηση.
  Τμήμα από τη ζωφόρο του ναού στον Πρινιά

Χαρακτηριστικό είναι ότι οι κρητικοί ναοί δεν απέκτησαν μνημειακές διαστάσεις όπως οι ναοί στην ηπειρωτική Ελλάδα, ίσως γιατί η κατασκευή τέτοιων οικοδομημάτων ήταν πολύ δαπανηρή για τις οικονομικές δυνατότητες των οικισμών του νησιού.

Σημαντική είναι αυτή την περίοδο η εξέλιξη στα ταφικά έθιμα. Η παράδοση των οικογενειακών τάφων με τις πολλαπλές ταφές εξακολουθεί να υφίσταται, αλλά τώρα εμφανίζονται και ατομικοί τάφοι. Οι αλλαγές στα ταφικά έθιμα είναι ενδεικτικές των κοινωνικών αλλαγών της περιόδου και της συνειδητοποίησης της ατομικής συνεισφοράς του νεκρού στο κοινωνικό σύνολο. Οι νεκροί συνοδεύονται από τα προσωπικά τους αντικείμενα που είναι αντιπροσωπευτικά της θέσης τους στην κοινωνία.

Παρά την αυξημένη δραστηριότητα που παρατηρείται στη ναυτιλία, το εμπόριο, τη γλυπτική και τη μεταλλοτεχνία κατά την περίοδο αυτή, οι πνευματικές δραστηριότητες είναι περιορισμένες στην Κρήτη. Οι πιο γνωστοί Κρήτες της περιόδου αυτής που διακρίθηκαν και έξω από το νησί είναι ο μάντης Επιμενίδης και ποιητής και μουσικός Θαλήτας ο Γορτύνιος. Ο Επιμενίδης, για τον οποίο διαδιδόταν ανεξήγητοι και μυστηριώδεις μύθοι, κατατασσόταν στους επτά σοφούς της αρχαιότητας. Η φήμη του ήταν τόσο μεγάλη ώστε κλήθηκε από τους αθηναίους για να καθάρει την πόλη από το Κυλώνειον άγος το 612 π.Χ.